* Маро нози нИгУт дИвУнИ кардЕ

Хикояи дўстдоштаи ман дар овони хурди, ки хар шом ба чойи афсона аз бибиям мешунидам, ин буд, ки зоге таваччухи зиёди мардум ба хониши булбулро дида, ба худ меандешад, ки чаро ў низ мисли андалеб гули сари сабади махфили одамон набошад? Бо ин хаёл зог шабу рўз ба садои хониши булбул таклид кард. Чунон ба таклиди овози булбул пардохт, ки садои табии худро фаромўш сохт, вале овозашро натавонист булбулона намояд. Ба хамин минвол, ба кавли бибии афсонахонам «аз ин мондаву аз он ронда» шуд.

Ахиран, дар олами шоу-бизнеси точик равияи чадиде дар холи рушд аст, ки аксари навАХТАРОН ва хатто гурўхе аз «кахрамонситорахо» низ осемасар дунболи он мераванд. Бархе аз хонандахои точик акнун «зўр» зада бо шеваи эрониву афгони таронасарои мекунанд, бехабар аз он ки «зўри бехуда миён мешиканад».

Олими Махмуд, ки дар сурудхояш мехонад: «…шаб шаби ошиКунЕ…» ва «…борУн мИборЕ…», бародари хонандаи саршинос Сўхроби Махмуд аст. Ў, ки худро навозандаву охангсозу сароянда муаррифи мекунад, хамаги чанд солакест, ки дар «ситоразор»-и эстрада «мечарад». Дар чанд сўхбаташ бо хабарнигорон оГУЙи Олим гуфтааст, лахчаи эрони ба гўш ширинтар садо медихаду бо ин шева хондани онхоро мухлисон бештар кабул доранд. Гузашта аз ин ба иддаои Олими Махмуд танхо хамин шеваи сурудхони метавонад рохи хунармандони точикро ба телевизионхои форсизабон хамвор кунад.

Чун сухан сари шабакахои телевизионии форсизабон (маъруфтаринашон PMC, TVP) рафт, мавриди зикр аст, ки яке аз аввалин хонандахои точик, ки таронахояш ба ин шабакахо рох ёфтанд, Садриддини Начмиддин буд. Ва хам Садриддин яке аз сарояндахои точикест, ки бо лахчаи эрони сурудааст. Хатто як албомаш пурра бо ин шева суруда шудааст. (баъди хамин албоми Садриддин сарояндахои «эронисаро» занбуруги баъди борон шуданд). Дар робита ба ин албоми Садриддини Начмиддин бо продюсери ў Камариддин Мирзоев сўхбате доштам. Номбурда гуфт, бастаи сурудхое, ки бо забони форси суруда шудаанд, аслан тибки тавофукномае бо шабакахои форсизабон тахия шудаанд, зеро талаботи онхо хамин буд. Яъне, харчанд дар нуктахои фиттафуруши ин албомро дидан мумкин аст, он аслан барои мардуми Точикистон нигаронида нашудааст. Аммо, ман намефахмам, ки сарояндахои дигари мо мувофики талаботи КИ сурудхои худро «эрони» мехонанд? Аслан бигирем, бархе аз сарояндахое, ки гуйё бо шеваи эрони мехонанд, аз нозукихои талафузи калимахо ба кавле хазору панчсаду се чакрим дуранд. Ин кабил «ахтаракони боги санъат» тарзи дурусти хондани шеърро бо забони точики, ки аз модар ба мерос гирифтаанд, намедонанд, кучо монад забони эрониву афѓони? Онхо фикр мекунанд, ки агар калимаи «меравам»-ро «мИравам» ва «мекунам»-ро «мИкунам»-у «мехонам»-ро «мИхонам» талафуз намоянд, тамоми чомеаи эронизабони Амрикову Аврупо дар нуктахои дискфуруши барои харидории албомашон дастбагиребон мешаванд. Ман чонибдори онам, ки хонандахои мо танхо бо нишон эхтиром ба фархангу забони Эрон ва ё ба кадом як сарояндаи саршиноси ин давлат танхо як сурудро аз эчодиёти хамон нафар айнан копихони кунад. (Такрор мекунам!!!! Манзур бозхони кардани танхо як суруд ва он хам танхо дар як сол як маротиба ва бо зикри номи муаллифи асл. Зеро имрўзхо албомхои кисмате аз сарояндахои точик ба кавле хурчини Афандиро ба ёд меоварад, ки аз он хама чизро ёфтан мумкин аст). Вале шеъри Бозору Лоикро танхо бо иваз кардани як ва ё ду харф бо иддаои рох ёфтан ба бозори чахони бекадр сохтан ба хеч вачх набояд бойиси дастгири бошад. Хуб, фарз кардем, ки бархе аз «ситорахо», яъне нафароне, ки дар шоу-бизнеси точик аз кайхо ворид шудаву акнун ба кавле «гурги борондида» шудаанд ба хотири рох ёфтан ба шабакахои телевизионии форсзабон аралашхони мекунанд, аммо эронихонии сарояндахои туйгард ё ба ибораи дигар кўчагиро (мисоли рушан-Махмадали Умаров) сабаб чи бошад? Ё шояд онхо мехоханд, бо ин васила ба майдони бузургтар ворид шаванду баромадхояшонро дар бузургтолорхои консертии пойтахт, ки аз руйи лоиха баъзеашон барои чорабинихои фархангии дигар (на консерт) пешбини шудаанд, гузоранд?

Бо боварии комил мегўям, ки тамоми шунавандаи эронитабори аврупонишин ва точиконе, ки кабл аз инкилоби октябру солхои ахири Иттиходи Шўравии собик аз Точикистон кўч бастанд, вакте аз шабакахои мусикии дўстдоштаи гурухе аз сарояндахои мо клипхои хонандахои точикро тамошо мекунанд, ба мову забони мо хайфашон меояд. Бехабар аз он, ки гурухе аз сарояндахоянд, ки барои санъати мо «хидмати хирсона» мекунанд. Бо кафолати садфоиза мегўям, ки бидуни таклиди номуваффак ба забони эрони, хам метавон ба шабакахои байналмилалии форсизабон рох ёфт. Забони мо хам зебову равон ва шуниданбоб аст, танхо сарояндаро зарур аст, тарзи дурусти талафузи калимаву иборахоро аз худ намояд. Хонандаи саршиноси Эрон-Саттор вакте соли 1995 Точикистон омад, изхор дошта буд, ки: «бори аввал аст, ки ман ба ин сарзамин омадам ва инчо фахмидам, ки дар форси бехтарин ва ширинтарин шева ин забони дарии точики будааст». Саттор чанд таронаи точикиро сабт кардаву бо худ гирифт.

Дар нишасти хабарие вазири фарханги кишвар Мирзошохрух Асрори изхор дошта буд, бо шеваи эрони хондани сарояндахои точик барои рушди фарханг монеа шуда наметавонад. Аммо ман наметавонам ба ин акидаи чаноби вазир рози бошам. Чаро? Зеро дар махаллае, ки ман ичоранишин хастам, аллакай кўдакони богчаравакаш:

«Ман кайон мИшавам,

Кахламон мИшавам»

-мехонанду наврасону чавононаш:

«Маро нози нигУт дИвУнЕ кардЕ»…

… Ва аз хама ачоибаш ин аст, ки раванди «эронисарои» махз соли 2008 ба авчи аъло расида буд. Дар соле, ки «СОЛИ БУЗУРГДОШТИ ЗАБОНИ ТОЧИКИ» эълон шуд. Муаррифи намудани санъати муосири точик ба вижа бахши эстрада бо шеваи гайр (махсусан эрони дар назар аст. Шояд барои баъзехо бо ин далел, ки мову бародарони эрони хамфархангем ин чумла хуш наомада бошад) ба андешаи ман чойиз нест, ки нест. Мутмаинам, ки агар аз ин раванд чилав нагиранд, ба рушди забони точики халал ворид мешавад. Шумо чи мегуед?